අපේ රටේ ජාතික ගීයේ පවා විස්තර කෙරෙන්නේ "ධාන්‍ය ධනය නෙක මල් පළතුරු පිරි ශ්‍රී ලංකාවක්" ගැන ය. ඒත් වර්තමානයේ ඒ නෙක පලතුරු සහ එළවළු ගැන වෙළඳපොළේ තිබෙන්නේ අර්බුදයකි. පලතුරු මිල වැඩි බවට පාරිෙභා්ගිකයන් මැසිවිලි නඟද්දී පලතුරු වගාකරුවන් මැසිවිලි නඟන්නේ අස්වැන්නට නිසි මිලක් නොලැබෙන බවට ය. මේ මැසිවිල්ල ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාට අහන්නට ලැබුණේ පහුගිය සතියේ දවසකයි. ඒ පොළොන්නරුව ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂ ආසන බලමණ්ඩලය පිහිටුවීමට එක්වූ අවස්ථාවේදීය. බෙහෙත් නොගැසූ පැපොල් කිලෝවක් රුපියල් පහළොවක තොග මිලකටවත් අලෙවි කරගන්නට බැරි නමුත් වෙළඳපොළේ එය රුපියල් අසූවකටත් වඩා වැඩි මිලට අලෙවි වන බව වගාකරුවෝ පැවසූහ. දේශිය දොඩම්, කෙසෙල්, අන්නාසි, පේර, වැල්දොඩම් ආදී සෑම බෝගයක් සම්බන්ධව ම තත්ත්වය මෙය බව ගොවීහු ජනාධිපතිතුමාට පැහැදිලි කර දුන්හ. ගොවීන්ට කඩිනම් පිළිතුරක් ලැබිණි.
මේ සම්බන්ධ ව දෙයාකාරයකට තමන් ක්‍රියාත්මක වෙන බවට ජනාධිපතිතුමා ගොවීන්ට පොරොන්දු වූයේ ය. එකක් නම් රටින් ගෙන්වන මිදි, ඇපල්, කහදොඩම්වලට ආනයන බදු වැඩි කිරීමයි. එවිට රට පලතුරුවල වෙළඳපොළ මිල ඉහළ යන නිසා මිලදී ගැනීම් අධෛර්යවත් වේ. පලතුරු මිලදී ගන්නන්ට, අඩු මිලට දේශිය පලතුරු මිලට ගන්නට නම් ඒවා අඛණ්ඩ ව වෙළඳපොළට සැපයෙන ක්‍රමවේදයක් සකස් කළ යුතු වේ. මේ වෙනුවෙන් ජනාධිපතිතුමා නව නීතියක් ගෙන එන බව කීවේ ය. එනම් කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව සහ එහි විශේෂඥයන් නම් කරන පළතුරු ගස් මින් ඉදිරියට කැපීමට පෙර රජයේ බලපත්‍රයක් ගැනීමට නීති සැකසීමයි. ආහාර භෝග ගොන්නට නම් කෙරෙන ඒ් පලතුරු ගස් මේ නව නීතිය ස්ථාපනය කළ පසු කපා දමන්නට නම් රජයේ අවසර පත්‍රයක් ගත යුතු වේ. ඒ සඳහා කැබිනට් පත්‍රිකාවක් සකස් කිරීම එහි මීළඟ පියවර ය.
පලතුරු වගාව පිළිබඳ යහපත් වැඩසටහන් වේගයෙන් දියත් කෙරෙමින් පවතින සමයකි මේ. ආහාර නිෂ්පාදන ජාතික වැඩසටහනට සමගාමීව දීප ව්‍යාප්තව පලතුරු ගම්මාන 2000 ක් පිහිටුවීමේ වැඩසටහන, කාබනික පොහොර භාවිතය ප්‍රචලිත කිරීම, වස විස නැති ආහාර භාවිතයට හුරු කිරීම, ගොවිබිමට තාක්ෂණය සැපයීම, වැව් හා සුළු වාරිමාර්ග ප්‍රතිසංස්කරණ, කෘෂිමාර්ග සංවර්ධන වැඩසටහන්, වගානොකළ ඉඩම් වගා කිරීමේ වැඩසටහන ආදී වැඩසටහන් රැසක් නිහඬව ම මෙරට තුළ ක්‍රියාත්මක වෙමින් තිබේ.
මේ වැඩසටහන් මගින් ඉටු කෙරෙන්නේ කාලීන අවශ්‍යතාවකි. පලතුරු ආහාරයට ගැනීමට ලොකු කුඩා කවුරුත් දක්වන්නේ උනන්දුවකි. කාර්ය බහුලත්වය නිසාම ක්ෂණික ආහාර හෝ කඩ කෑමවලට යොමුවී සිටින ජනතාව සිතේ සතුටින් අගුණයක් නොමැති කෑමක් ලෙස විශ්වාසයෙන් ආහාරයට ගන්නේ පලතුරුය. අද වෛද්‍යවරුන් පවා පවසන්නේ එක් පුද්ගලයෙක් අඩුම තරමින් දිනකට පළතුරු ග්‍රෑම් 80 ක් වත් ආහාරයට එකතු කරගත යුතු බවයි. ඒත් එපමණ පලතුරු කන්නට යම් මුදලක් වැය කළ යුතු වේ. මුදල් වැය කර කෑවත් ඒවා ඇතැම්විට ඇඟට අහිතකර වන්නේ අධික ලෙස බෙහෙත් ගසා අලෙවි කරනා නිසා ය.
පලතුරු වෙළඳාමෙහි මහා පරිමාණයෙන් නියැළී සිටින ඇතැම් ව්‍යාපාරිකයන් අධික මිල ගණන්වලට පලතුරු අලෙවි කර පාරිභෝගිකයන් කොල්ල කන අතර ම පලතුරු කල්තබා ගැනීමට හා ඉක්මනින් ඉදවීමට නීත්‍යනුකූල නොවන නොයෙක් රසායනික ද්‍රව්‍ය එකතු කරන්නේ පාරිභෝකයන්ගේ සෞඛ්‍යය ආරක්ෂාව පිළිබඳ කිසිදු තැකීමක් නොකර ය. මේ තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට වහාම පලතුරු වෙළඳාමට අදාළ නව නීති අකුරට ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය. රජයේ අනුමත ඉදවුම්කාරක සහ කල්තබා ගැනීමේ ද්‍රව්‍ය නිසි ප්‍රමාණය ඉක්මවා භාවිත කරන වෙළෙඳුන් වහාම නීතියේ රැහැනට හසුකර ගත යුතු වේ.
මෙරට උඩරට පලතුරු වශයෙන් වාණිජ ව වගා කෙරෙන්නේ ස්ට්‍රෝබෙරි, පෙයාර්ස් සහ අලිපේරය. පහතරට මහා පරිමාණ වගා බිම්වල කෙසෙල්, අඹ, පැපොල්, කොමඩු සහ අන්නාසි වගා කෙරෙයි. මේ නිසා වෙළඳපොළේ සුලබව මිලදී ගැනීමට තිබෙන්නේ ඒ් පලතුරු ය. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවේ වැවෙන පලතුරු ගැන විමසා බලන අයකුට මේ සීමිත පලතුරු නාමවලට අමතරව තවත් සිය දහසක් නම් සොයාගත හැකිවේ. ළාවලු, සැපතිල්ලා, වරකා, දොඩම්, නාරං, දෙලුම්, ජම්බු, රඹුටන්, උගුරැස්ස, ලොවි, වෙරළු, දිවුල්, බෙලි, මැංගුස්, කරඹ, නෙල්ලි, ගඩුගුඩා, ගල්සියඹලා, අනෝදා, වීර, පලු, මල්බෙරි, හිඹුටු, බෝවිටියා, යනු ලංකාවේ වැවෙන පලතුරු අතුරින් අතළොස්සක් පමණි. පසුගිය වසර කිහිපයක ම පාහේ හොරණ කනංවිල පලතුරු පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය කළ පලතුරු ප්‍රදර්ශනය නරඹන්නට ගිය ලොකු කුඩා කාටත් ජීවිතේ මෙතෙක් නුදුටු නෑසූ ලාංකික පලතුරු ගැන පවා දේවල් දකින්නට ලැබුණේ මේ රටේ සරු පොළොව ගැන විස්මය දනවන ලෙස ය.
වැඩිහිටි පරම්පරාවල ගම්බද ව හැදුණු උදවිය මේ වාණිජ වශයෙන් වගා නොකෙරෙන ගම්බද පලතුරුවල රස දන්නේ නමුත් අද ළමා පරපුරට මේ වාණිජ වශයෙන් වගා නොකෙරෙන පලතුරු රස දිවට දැනෙන්නේ කලාතුරකිනි. මේ පලතුරු වෙළඳපොළට ගෙන්වා ගන්නට ඇති හොඳ ක්‍රියාමාර්ගයක් ලෙස මේ පලතුරු ගස් සංරක්ෂණ වැඩසටහන කදිම ය. ඒ වැඩපිළිවෙල ක්‍රියාත්මක වීමෙන් ශ්‍රී ලංකාව යළි මල් පළතුරු පිරි ජයභූමියක් බවට පත්වෙන බව නියත ය.
