* කවුඩුල්ල වාන් ඇළ කුණු වෙලා... දිරන නොදිරන දහජරාව ටොන් ගණන් වාන් ඇළේ...
* කසළ දමන්නෙ මින්නේරිය කවුඩුල්ල යා කරන අලිමංකඩට කුණු ජලය කවුඩුල්ල වැවට...
* මැදිරිගිරිය ගොවි පවුල් විසි දාහක් සෞඛ්‍ය ගැටලුවක...
* අලිමංකඩ හරහා යන අලි විස කුණු කන්න පුරුදු වෙලා...
අපේ රටේ කිසි දිනෙක විසඳුමක් පේන තෙක් මානයක නැති ගැටලු කීපයක් තිබේ. ඉන් එකක් වන්නේ නගරවල එකතුවන කැළි කසළ ප්‍රශ්නයයි. මෙය පහසුවෙන් විසඳා එය කළමනාකරණය කර ගැනීමේ විසඳුම් ඇතත් මොකක්දෝ කරුමයකට එහි සේයාවක් වත් අපටනම් පෙනෙන්නට නැත.
රටේ බොහෝ පළාත් පාලන ආයතන සිදු කරන්නේ නගරවල කසළ රැගෙන ගොස් හිස් බිමකට මුදා හැරීමය. එමගින් සිදු කරන මහා පාරිසරික හානිය කොතෙක්දැයි තවමත් කිසි තක්සේරුවකට ලක්කොට නැත. ඇතැම් පළාත් පාලන ආයතන ඊටත් එහාට ගොස් තම කසළ මුදා හරින්නේ වනාන්තරයකට හෝ ජල මුලාශ්‍රයකටය. නැත හොත් වගුරු බිමකටය. මෙමගින් සිදු කරන මහා අපරාධය ඉතා බිහිසුණුය.
හිඟුරක්ගොඩ ප්රාදේශීය සභාවද අයත් වන්නේ අප අවසානයට සඳහන් කළ පළාත් පාලන ආයතන ගොඩටය. දිගු කලක පටන්ම ප්රාදේශීය සභාව මඟින් එකතු කරන කසල ගෙනගොස් දමන්නේ මින්නේරිය හා කවුඩුල්ල ජාතික වනෝද්‍යාන යා කරන අලිමංකඩ වන රොටවැව ප්‍රදේශයේ හිස් ඉඩමකට ය. මෙය සංවේදී පරිසර කලාපයකි. එය අලිමංකඩක් පමණක් නොව මින්නේරිය වැවේ සිට කවුඩුල්ල වැවට ජලය රැගෙන යන කවුඩුල්ල වාන් ඇළ ගලා බසින්නේ ද මෙම කසළ බිම ආසන්නයෙන් ය.
ප්රාදේශීය සභාව මඟින් බැහැර කරන කසල කුණු වී ගලා යන්නේ මෙම සොඳුරු කවුඩුලු වාන් ඇළට ය. පොලිතින්, ප්ලාස්ටික්, සිලි සිලි මලු ඇතුළු නොදිරන, දිරන සියලු ජරාව තොග ගණනින් දැන් ඇත්තේ කවුඩුල්ල වාන් ඇලේය. වාන් ඇළට ගලායන මෙම ජරාව කවුඩුල්ල වැවට එකතුවන අතර මැදිරිගිරියේ ගොවි පවුල් විසිදහසක් පමණ පානීය ජල අවශ්‍යතා හා ගොවිතැන සඳහා යොදා ගන්නේ මෙසේ විනාශ වූ ජලයයි.
එය එසේ සිදුවන ගමන් තවත් මහා අපරාධයක් රොටවැව කසල බිම තුළ සිදුවෙමින් තිබේ. ඒ අලිමංකඩ හරහා ගමන් ගන්නා විශාල අලින් ප්‍රමාණයක් ප්රාදේශීය සභාවේ මෙම ජරාව කෑමට පුරුදු වී තිබීම ය. මින්නේරිය හා කවුඩුල්ල වන උයන්වලට මහා ආඩම්බරයක් වී ඇති වන අලි සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් මෙම කසළ කෑමේ පුරුද්දට ඇබ්බැහි වී සිටිති. කසළ සමඟ දිනකට එම සතුන් කා දමන පොලිතින් ඇතුළු විෂ ප්‍රමාණය කොතෙක්දැයි මෙතෙක් කිසිවෙක් විමසා බලා නැත.
හිඟුරක්ගොඩ ප්රාදේශීය සභාවේ වත්මන් පාලනය මෙය විසඳීම සඳහා තාවකාලික විසඳුම් කිහිපයක් ගෙන ඇති නමුත් දිගු කලක සිට සිදු කරගෙන ආ ක්‍රියාවේ බරපතලකමේ ප්‍රතිවිපාක එසේම පවතී. රොටවැව ගමේ මිනිසුන් පවසන්නේ මෙම ස්ථානයට කසළ දැමීම නැවතීම එකම පිළියම බවය.
මේ මින්නේරිය රොටවැව අයිතින් සුරකීමේ ජනතා ව්‍යාපාරයේ සාමාජික ඩබ්.එම්.එස්.සරජීව කියන්නේ මෙවැනි කතාවකි.
“ඔය ප්‍රදේශීය සභාව කසළ බැහැර කරන තැන ඉස්සර තිබුණේ රජයේ පොල්වත්තක්. ඒක අයින් කරලා 2008 අවුරුද්දේ ඔතන කාබනික පොහොර හදන කර්මාන්තයක් ආරම්භ කරනවා කියලා මුල්ගල් තිබ්බා. ඒ මුල්ගල් තියන්න ආවේ එදා කෘෂිකර්ම ඇමතිවෙලා හිටපු වත්මන් ජනාධිපතිවරයා. අක්කර 60 – 70 ක් තිබුණ ඉඩම සුද්ද කරලා වෙන වෙන දේවල් කලා මිසක් එතන හදපු කාබනික පොහොරක් නෑ.“
“අන්තිමට ප්රාදේශීය සභාවේ කුණු ටික විතරක් මෙතෙන්ට ගෙනවා. අවුරුදු හත අටක ඉඳලා මෙතෙන්ට කුණු ගෙනත් දානවා. ඒ කුණු ඔක්කෝම ගහගෙන යන්නේ කවුඩුල්ල වාන් ඇළට. ඔය කුණු ගෙනත් දාන්න කලින් කවුඩුලු ඇළ හරි අපූරුවට තිබ්බා. මිනිස්සු නාන්න වගේම බොන්නත් ඇළේ වතුර පාවිච්චි කළා. ඒත් දැන් අපජරාව එකතු වෙලා ඇළ පැත්තකටවත් යන්න බැහැ.
මේ ඇලෙන් යන වතුරවලින් තමයි කවුඩුල්ල වැව පිරෙන්නේ. මුළු මැදිරිගිරියම පාවිච්චි කරන්නේ ඒ වතුර. මේ විදියට ඇළ විනාශ කරලා මැදිරිගිරියේ මිනිස්සු ලෙඩ්ඩු බවට පත් කරලා. අපි කියන්නේ දැන්වත් මේ වැඩේ නතර කරන්න කියලා.
ඇළත් වැවත් විනාශ වී යෑම ගැන මිනිස්සුන්ට ඇත්තේ කණගාටුවකි.
රොටවැව පදිංචි ලාලනී මුණසිංහ පවසන්නේ කවුඩුල්ලේ කවුඩුලු ඇළ විනාශ වෙනවා මෙන්ම තවත් නස්පැත්තියක් මේ නිසා සිදුවෙන බවයි.
“ප්රාදේශීය සභාවේ කුණු ඇළට එකතු වෙලා ඒක විනාශ වෙලා ඉවරයි. ඒ මදිවට ඔය කුණු කන්න අලි පුරුදු වෙලා. උන් හවස දෙක තුන වෙන කොට එතනට එනවා. ඒවා කාලා ඉවරවෙලා රෑ වෙනකොට අපේ ගමට පනිනවා. යාත්තම් අඳුර වැටෙනකොට අපට එළියට බහින්න බැහැ. ඔය කුණු අපේ ගමේ ඒවා නෙමෙයි. නගරයේ ඒවා. ඒත් දුක් විඳින්නේ රොටවැව, රත්මලේ මිනිස්සු. හරිම අසාධාරණයක්. ප්රාදේශීය සභාව ඉක්මනට මේ ගැන තීරණයක් ගන්න ඕනෑ.
මින්නේරිය රොටවැව මෙම කසල ප්‍රශ්නයට එරෙහිව සංවිධානය වී ඇති අයිතීන් සුරකීමේ සංවිධානය මේ පිළිබඳ විවිධ විරෝධතා දියත් කරමින් තිබේ. එම සංවිධානය පසුගිය දිනෙක කොළඹ - මඩකලපු මාර්ගය අවහිර කොට ප්‍රබල විරෝධතාවයක් දියත් කෙරුවේය. එම සංවිධානයේ සාමාජික ටි.වී.එස්.එන්. පෙරේරා අප හා කතා කළේය.
“කුණු ප්‍රශ්නය විසඳලා දෙන්න කියලා අපි සෑම වගකිව යුත්තෙකුටම දැනුම් දුන්නා. අන්තිමට පසුගිය 26 දා පොලොන්නරුව දිසාපතිවරයාට සියලුම තොරතුරු සඳහන් ලේඛණ භාර දුන්නා. ඒකටත් ප්‍රතිචාර නැති නිසා තමයි අපි පාර හරස් කරලා උද්ඝෝෂණ කළේ. දැන් පොලිසිය උද්ඝෝෂණය මෙහෙයවන අය සොයා සොයා රිමාන්ඩ් කරනවා. ඔන්න ප්‍රශ්නයට විසඳුම් දෙන හැටි.
රොටවැව පදිංචි ටී. කරුණාරත්න පැවසුවේ මෙම කසල ප්‍රශ්නයට අමතරව ඌරන් ඇති කරන ස්ථානයකින් මුදා හරින අප ද්‍රව්‍යත් වාන් ඇළට එකතු වීම නිසා ගැටළුව උග්‍ර වී ඇති බවය. මේ ඔහු කියන කතාවය.
“අවුරුදු හත අටක ඉඳලා කොහේදෝ තියෙන දහජරාවක් ගමට ගෙනත් දාලා අපේ ගමත්, ඇළත් විනාශ කළා. ඒ මදිවට ඌරු කොටුවකුත් ඇළ අයිනේ දාලා. එකේ ජරාවත් ඇළට එන්නේ. මේවාට අවසර දෙන අය කිසිම දෙයක් හොයලා බලන්නෑ.
ප්රාදේශීය සභාවෙන් දවසකට ට්‍රැක්ටර් 6-7 ක කුණු මෙහාට ගේනවා. ඒ මදිවට සමහර ආයතන හොරෙන් හොරෙන් මෙහාට කුණු ගෙනත් දානවා.“
රොටවැව පදිංචි යු.පී.යු. දිසානායක පැවසුවේ මෙම ස්ථානයට එන වන අලින් මේ වන විට තම වගාබිම් ද විනාශ කරමින් සිටින බවයි.
“විදුලි වැටක් ගහල තිබුණත් අලි වැට කඩාගෙන කුණු කන්න පනිනවා. එතන කෑම හිඟ වෙනකොට රෑ අපේ ගමට එනවා. මගේ විතරක් ලක්ෂ 1 ½ ක විතර ගස් ලබු වගාවක් වැනසුණා. ගමේ කුඹුරු විනාශ කරනවා. දැන් කවුඩුල්ල විනාශ වුණ නිසා වැවෙන් ජීවත් වුණු ධීවරයෝ වගේම ගොවියෝත් අසරණ වෙලා.“
රොටවැව කසල ප්‍රශ්නය පිළිබඳව වගකීම දරන්නේ හිඟුරක්ගොඩ ප්රාදේශීය සභාවයි. අප මේ පිළිබඳව ප්රාදේශීය සභාවේ සභාපති ඩී.ආර්. උඩවත්තගෙන් කරුණු විමසුවෙමු.
“රොටවැව කුණු ප්‍රශ්නේ මගේ පාලන කාලයට කලින් ඉඳලා එතන ගැටළුවක් තිබුණ නිසා මේ වෙනකොට ලක්ෂ ගාණක් වියදම් කරලා විසඳුමක් දීලා තියෙනවා. එදිනෙදා එකතුවෙන කුණු වලවල් හාරලා පස් දාලා වහනවා. එතන බැකෝ යන්ත්‍රයක් යොදවලා තියෙනවා. පිටස්තර තැන්වලින් කුණු ගෙනත් දාන එක නතර කරන්න එතනට මුරකරුවෙක් දාලා ඉන්නවා. එතනට වන අලි යන එකට වගකීම අපට ගන්න බැහැ. විදුලි වැට නඩත්තු කරන එකත් අලි ගම් වැදීම නතර කරන එකක් වනජීවි එකේ වැඩක්.
අපි කසළ ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට මැෂින් ගෙනල්ලා තියෙන්නේ. ඒවා කෙටි කාලයකින්ම හයි කරලා ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ගේනවා.“
හිඟුරක්ගොඩ ප්රාදේශීය සභාවේ කසළ ඉවත් කිරීමේ ප්‍රශ්නය දිගු කලක සිටම පැවත එන්නකි. සභාපතිවරුන්ගේ පුටු වෙනස් වුවද ප්‍රශ්නය අද ඇත්තේ එක තැනය. අද වන විට ඇඹිලිපිටිය වැනි පළාත් පාලන ආයතන මේ වැනි ගැටලු වලට සාර්ථක විසඳුමක් සොයාගෙන ඇති බවට මාධ්‍ය වලින් අනාවරණය විය. එය හොඳනම් හිඟුරක්ගොඩ ප්රාදේශීය සභාවටද එවන් දෙයක් කදිමට ගලපාගත හැකිය. එවන් ක්‍රියාමාර්ගයකට නොයා රොටවැව වැනි සංවේදී පරිසර කලාපයකට තවදුරටත් කසළ මුදා හැරීමෙන් සිදු වන්නේ විශාල පාරිසරික විනාශයකි.
පොලොන්නරුවේ වාසල බණ්ඩාර
