ලොවම අමන්දානන්දයට පත් කර ඇති අපේ වාරිමාර්ග දස් කම්වලට තවත් දස්කමක් එකතු කරමින් අපේ රටේ වැව් බැඳි රාජ්ජේ ලොකුම ජලාශය ඉදිකිරීමට පසුගියදා වැඩ ආරම්භ කරනු ලැබී ය.
ඒ අන් කිසිවක් නොව මෙරට දෙවැනියට විශාල ගංගා ද්‍රෝණිය ඇති මල්වතු ඔය හරහා තන්තිරිමලේ බෝගොඩදී මහ වේල්ලක් සාදා ඉදිකරන අක්කර අඩි 170000ක් විශාල තන්තිරිමලේ ජලාශයයි. රජරට විශාලතම ජලාශය ලෙසත් මෙරට හයවැනියට විශාල ජලාශය ලෙසත් ඉදිවන තන්තිරිමලේ පහළ මල්වතු ඔය ජලාශය මගින් අනුරාධපුරය, මන්නාරම හා වවුනියාව දිස්ත්‍රික්කවල ඉඩම් 40000ක් යල මහ අස්වද්දා උතුරු මැද හා උතුරු පළාත් සංවර්ධනය කරනු ලැබේ.
වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව මගින් මෙරට ඉදිකරන තුන්වැනි විශාලම ජලාශය වන මේ ජලාශය අක්කර 10000ක වපසරියක් පුරා විසිරී යයි.
 |
| ජලාශයේ සිතියම |
‘සංහිඳියාවේ රන්දියවර’ ලෙස නම් කර ඇති මෙම ජලාශයට මුල්ගල තැබීම පසුගියදා අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා අතින් සිදු වූයේ කෘෂිකර්ම හා වාරිමාර්ග ඇමැති පී. හැරිසන් මහතා ප්‍රමුඛ මැති ඇමැතිවරුන්ගේ සහභාගිත්වය ඇතිවය.
විජය රජුගේ ශ්‍රී ලංකා ආගමනයක් සමඟ අතීතයේදී ‘කදම්භ නදිය’ ලෙසින් පසුව ‘අරවිආරු’ ලෙස ද හැඳින්වූ මල්වතු ඔය දෙපස අතීතයේ සිටම ජනාවාස රැසක් ඇති වී තිබිණි. ඊසාන දිග මෝසම් වැස්සෙන් පෝෂණය වන මල්වතු ඔය ද්‍රෝණියේ සම්පූර්ණ දිග කිලෝමීටර් 162කි. එහි ජල පෝෂක ප්‍රදේශය වර්ග කිලෝමීටර් 3246කි. අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ උසම කඳුවැටිය වූ රිටිගල කඳු වැටියේ බටහිර බෑවුමෙන් ආරම්භ වන මල්වතු ඔය ද්‍රෝණියේ වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මී.මී. 1400ක් වේ. රිටිගල වැද්දාකන්ද හා ඉනාමළුව ප්‍රදේශ හරහා මූලික ලෙස ගලා යන මල්වතු ඔය පසුව අනුරාධපුරය, වවුනියාව හා මන්නාරම ප්‍රදේශ හරහා ගොස් අරිප්පු ගම්මානය අසලින් මහ මුහුදට එක්වේ. මුහුදු මට්ටමින් මීටර් 768ක් ඉහළින් රිටිගල කඳු මුදුනින් ආරම්භ වන මේ ද්‍රෝණිය මගින් කිසිම වැඩක් නොගෙන වාර්ෂිකව මහ මුහුදට ගලායන ජලස්කන්ධය සහ මීටර් දස ලක්ෂ 568කි.
මේ ජල ප්‍රමාණයෙන්, ජල හිඟයෙන් පීඩා විඳින අනුරාධපුරය වවුනියාව හා මන්නාරම ප්‍රදේශවල ජනතාවගේ වගා, අස්වැන්න වැඩිකර ඔවුන්ගේ පිපාසය හා බඩගින්න සමනය කිරීම තන්තිරිමලේ ජලාශය හෙවත් පහළ මල්වතු ඔය ජලාශය ඉදිකිරීමේ ප්‍රධාන පරමාර්ථය බව පහළ මල්වතු ඔය ව්‍යාපෘතියේ අධ්‍යක්ෂ ඉංජිනේරු ටී.පී. අල්විස් මහතා පවසයි.
මල්වතු ඔය ජලාශය පිළිබඳව මුල් ම කතාබහ ඇතිවෙන්නේ 1954 පමණ ය. එකල තන්තිරිමලේ පුදබිමේ නිර්මාතෘ මහකෝන්ගස්කඩ විමලඥාන හිමියන්ගේ ප්‍රධානම ඉලක්කය වූයේ මල්වතුඔය හරස්කර වේල්ලක් ඉදිකර නව වාරිමාර්ග යටතේ තන්තිරිමලේ හා ඒ අවට ජනතාව සුඛිත මුදිත කිරීමයි. වසර 65 ක කාලයක් තිස්සේ ඉටු නොවුණු මේ අපේක්ෂාව මල් ඵල ගැන්වෙන්නේ වත්මන් රජයේ වාරි සංවර්ධන සංග්‍රාමයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ය.
ව්‍යාපෘති අධ්‍යක්ෂ අල්විස් මහතා පවසන පරිදි ඉදිරි වසර හතර ඇතුළත ඉදිකරන මේ ජලාශය ඇතුළු පහළ මල්වතු ඔය බහුකාර්ය යෝජනා ක්‍රමය සඳහා රජය වැය කරන සම්පූර්ණ මුදල රුපියල් කෝටි 2290 කි. එම ව්‍යාපෘතියේ සියලු කටයුතු වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුවේ ශ්‍රී ලාංකික වාරි ඉංජිනේරුවරුන්ගේ මෙහෙයවීමෙන් ඉටු කෙරේ.
ඒ අනුව අපේම සල්ලිවලින් අපේම අය ඉදිකරන මේ ජලාශය 2023 දී ජනතා අයිතියට පැවරේ. වාරි ජලය පානීය ජලය විදුලිබලය ජනතාවට ලබාදෙන මේ ව්‍යාපෘතිය මගින් පුද්ගලයන් ලක්ෂ දෙකකට කෙළින් ම ප්‍රතිලාභ ලැබේ.
ව්‍යාපෘති අධ්‍යක්ෂ ඉංජිනේරු ටී.පී. ද අල්විස් මහතා පවසන පරිදි මෙම ව්‍යාපෘතියේදී මුලින් ම සිදු කරන්නේ මල්වතු ඔය හරහා තන්තිරිමලේ බෝගොඩදී කිලෝමීටර් 3.6ක් දිග වේල්ලක් බැඳ අක්කර අඩි 170000ක් පමණ රැඳවිය හැකි රජරට විශාලතම ජලාශය ඉදිකිරීමයි.
ව්‍යාපෘති ඉංජිනේරු අමල් බණ්ඩාර මහතා පවසන පරිදි මේ ජලාශය අක්කර දස දහසක ප්‍රදේශයක පැතිර යන අතර එහි පරිධිය කිලෝමීටර් 91ක් දිගය. මැදවච්චිය මහවිලච්චිය, හා මධ්‍යම නුවර ගම්පළාත හා සෙට්ටිකුලම යන ප්‍රාදේශීය ලේකම් බල ප්‍රදේශවල පැතිර යන මේ ජලාශය ඉදිකිරීම මඟින් ප්‍රදේශයේ පුද්ගලයන් 10000කට පමණ නව රැකියා අවස්ථා උදාවේ.
තන්තිරිමලේ ජලාශයේ හෙවත් පහළ මල්වතු ඔය ජලාශ වේල්ලේ උස මීටර් 23.5ක් වන අතර මුදුණත පළල මීටර් 6කි. වේල්ල ඉදිකිරීමට පස් කියුබ් ලක්ෂ 20 ක් අවශ්‍ය වන අතර එය තනිකරම පස් වේල්ලක් ලෙස ඉදිකෙරේ.
නව තන්තිරිමලේ ජලාශයේ ප්‍රධාන පිටවානේ අරීය ගේට්ටු 10කි. එක් ගේට්ටුවක උස අඩි 23 කි. පළල අඩි 25කි. මෙහි වම් සොරොව්ව වැර ගැන්වූ කොන්ක්‍රීට්වලින් එක් සොරොව් මගක් සහිත එක් කුලුනක් සහිතව ඉදිකරන අතර දකුණු සොරොව්ව ද එලෙසම ඉටු කෙරේ. මේ සොරොව් දෙකින් ම තත්ත්පරයට ඝන අඩි 35 බැගින් ජල ධාරිතාවක් නිකුත් කළ හැකිය. ජලාශයෙන් ගඟට ජලය නිකුත් කරන ග‍ඟේ ප්‍රධාන වාන් සොරොව්ව මගින් දින 365 පුරා තත්ත්පරයකට ඝන අඩි 630ක ජල ධාරිතාවක් මල්වතු ඔය පහළ ජලය පාවිච්චි කරන අයගේ හා සත්ව ශාක ප්‍රභේදවල ප්‍රයෝජනයට පහළට යැවීමට යෝජිතය.
කෘෂිකර්ම හා වාරිමාර්ග ඇමැති පී. හැරිසන් මහතා පවසන පරිදි මේ ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රධාන අරමුණ යෝධවැව හා අකිතමුරුප්පු වැව යටතේ පවතින ඉඩම් අක්කර 30680කට යල මහ අස්වැද්දීමට අවශ්‍ය ජලය හිඟයකින් තොරව ලබාදීමයි. ඊට අමතරව අලුත් වාරි පහසුකම් යටතේ තන්තිරිමලේ මහවිලච්චිය හා මැදවච්චිය ප්‍රදේශවල තවත් අක්කර 2600ක් මේ යටතේ යල මහ කන්න දෙකේ අස්වැද්දා ඇත. උස්සාන වාරි පහසුකම් හා නළ ජලය මගින් ද ගෙවතු හා තවත් ගොවි බිම් සරු කිරීමට මේ ජලය උපයෝගි වනු ඇත.
මෙරට අක්කරයකින් ලබාගන්නා වැඩිම වී අස්වැන්න වාර්තා වන්නේ මන්නාරම සහල් නැළිය (Rice Bowl) ප්‍රදේශයෙනි. ඒ ප්‍රදේශයේ වගා කරන්නේ යෝධ වැවේ ජලයෙනි. මේ ව්‍යාපෘතිය යටතේ යෝධ ඇළට වසරේ මාස 12 නොඅඩුව ජලය ලැබෙන නිසා සහල් නැළියේ ගොවීන්ට දෙකන්නයම වගා කිරීමට අවස්ථාව ලැබේ. මීට පෙර සහල් නැළියේ කෙතරම් සරු පොළොවක් තිබුණ ද යල කන්නයේ එම අස්වැද්දීමට තරම් ජලය නැති නිසා ඒ ගොවි ජනතාව ඉමහත් ආර්ථික දුෂ්කරතාවලට මුහුණපා සිටියහ. 
මීට අමතරව සහල් නැළියට ජලය ලැබෙන තවත් වැවක් ඇත. ඒ අකිතමුරුප්පු වැවයි ඒ වැවයි ඒ වැවට ද වැසි ලැබෙන්නේ ඊසාන දිග මෝසමෙන් පමණි. මේ නිසා එමඟින් ජලය ලබාගන්නා ගොවියාට මෙතෙක් වගා කළ හැකි වූයේ මහ කන්නයේ පමණි. එහෙත් නව තන්තිරිමලය ජලාශය ඉඳිවීමෙන් පසු අකිතමුරුප්පු වැවට ද නොඅඩුව ජලය ලැබෙන නිසා ඒ පමණින් ජලය ලැබෙන සහල් නැළියේ කෙත් බිම් අක්කර 6500 පමණ යල මහ අස්වැද්දීමට අවස්ථාව ලැබේ. නව ජලාශයේ ජලය ලැබීම නිසා මේ සහල් නැළිය යල මහ අලුතින් අස්වැද්දීම මඟින් එහි අක්කර 40000කට ආසන්න කෙත් බිම් මගින් ලැබෙන වී අස්වැන්න නව ජලාශය නිසා දෙගුණ වනු ඇති බවත් ව්‍යාපෘති ඉංජිනේරු අමල් බණ්ඩාර මහතා පවසයි. මීට අමතරව පහළ ජල පෝෂක ප්‍රදේශයේ පාවට්ටිකුලම් ජලාශයට ද තන්තිරිමලේ ජලාශයේ ජලය ලැබේ. එමඟින් කෘෂිකාර්මික කටයුතු සරු වනු ඇත.
මේ ජලාශ ව්‍යාපෘතියේ අනෙක් ප්‍රධානම ප්‍රතිලාභය පානීය ජලය ලබාදීමයි. දැනට තන්තිරිමාලෙ පූජා භූමිය, මහවිලච්චිය, මැදවච්චිය වැනි ප්‍රදේශවලට පානීය නළ ජලය ලබාදුන්නත් ඒ ජලය වියළි කාලවලට ලැබෙන්නේ නැත. නමුත් නව තන්තිරිමලේ ජලාශය ඉදි‍වීමෙන් පසු අනුරාධපුරය වවුනියාව හා මන්නාරම යන දිස්ත්‍රික්කවල පවුල් 50000කට අවශ්‍ය පානීය ජලය මේ නව ව්‍යාපෘතියෙන් නළ මඟින් ලබාදීමට සූදානම් කර ඇත. ඒ සඳහා වසරකට මේ ජලාශයෙන් ජලය ඝන මීටර් ලක්ෂ 120 ක් වෙන් කරන බව ව්‍යාපෘති අධ්‍යක්ෂ අල්විස් මහතා පවසයි.
මෙම පානීය ජලය ලැබීම මඟින් මෙතෙක් මේ ප්‍රදේශයේ පැතිරී යන වකුගඩු රෝගය වැළැක්වීමට ද අවස්ථාව ලැබෙන බවත් ඊට අමතරව පිරිසුදු ජලය ලැබීම නිසා තවත් රෝග රැසක් අවම කරන බවත් ව්‍යාපෘති අධ්‍යක්ෂවරයා කියයි. ඒ සමඟම මෙම ජලාශය මඟින් මෙගා වොට් 1ක විදුලි බලයක් ද නිපදවෙන අතර ඉන් වාර්ෂිකව ගිගා වොට් පැය 4.6ක බලශක්ති උත්පාදනයක් සිදුවේ. නව ජලාශය ඉදිවීමත් සමඟ ඊසාන දිග මෝසම් සමයේ මල්වතු ඔය පහළ ද්‍රෝණියේ මන්නාරම හා වවුනියාව ගංවතුර ඇතිවීම ද අඩුවී යනු ඇත.
ජලාශ ව්‍යාපෘතිය ඉදිවීමත් සමඟම උතුරු මැද පළාතේ විශාලතම මිරිදිය මත්ස්‍ය ජලාශය ලෙස මල්වතු ඔය නව ජලාශය පත්වෙයි. ඒ නිසා ඒ ප්‍රදේශයේ දුප්පත් ධීවර ජනතාවට මෙන් ම නිසි ආදායමක් නැති අයට ද ධීවර කර්මාන්තය මඟින් ආදායමක් ලබා ගැනීමට අවස්ථාවක් ලැබේ.
තන්තිරිමලේ මහ විලච්චිය අවට ගම්මානවලට දැන් අලි - මිනිස් ගැටුම් බහුලය. ඒවාට ප්‍රධාන හේතුව විල්පත්තු ජාතික වනෝද්‍යානයේ ඇති බහුතරයක් වැව් නෂ්ටාවශේෂ බවට පත්ව තිබීමයි. වන සතුනට වනෝද්‍යානයේ ආහාර තිබුණත් වියළි කාලයට දිය පොදක් සොයා අලි ගම් වැදීම නිසා අලි මිනිස් ගැටුම නිරන්තරයෙන් ම මේ ප්‍රදේශවලින් වාර්තාවේ. මේ නව ව්‍යාපෘතිය මඟින් අලි මිනිස් ගැටුමට කදිම විසඳුමක් ලෙස විල්පත්තුවේ ඇති කැඩී බිඳී ගිය වැව් 15 ක් නැවත ප්‍රතිසංස්කරණය කර නව ඇළ මාර්ග ඉදිකර ජලය පිරවීම කරනු ලැබේ. නව තන්තිරිමලේ ජලාශයේ ජලය ද අවශ්‍ය කාලයට විල්පත්තුවේ වැව් පෝෂණය කිරීමට ලබාදෙනු ඇත. එවිට වනෝද්‍යානය ඇතුළත ජලය ඇති නිසා අලි ගම්වැදීම අඩු වේ.
මේ තන්තිරිමලේ ජලාශය ඒ ප්‍රදේශයේ මහා සංඝරත්නය මෙන් ම ගොවි ජනතාව වසර ගණනාවක දුටු සිහිනයකි.
මේ පිළිබඳව සිය සතුට පළකරන තන්තිරිමලේ රජමහා විහාරාධිපති උතුරු මැද උතුරු දෙපළාතේ සංඝනායක තන්තිරිමලේ චන්ද්‍රරතන නාහිමියෝ පවසන්නේ නව ජලාශ ව්‍යාපෘතිය මඟින් තම ප්‍රදේශයේ ජනතාවගේ කෘෂිකාර්මික ආර්ථික, වාරිමාර්ග හා සෞඛ්‍ය ප්‍රශ්න රැසක් සඳහා විසඳුම් ලැබෙන බවයි.
මේ ව්‍යාපෘතියෙන් වියළි කාලයටත් අපට ජලය නොඅඩුව ලැබෙනවා. ඒ සමඟම වහින කාලයට පහළ ප්‍රදේශයේ ගංවතුර ඇතිවීමත් අඩුවෙනවා. ජනතාවට අලුත් රැකියා අවස්ථා ලැබෙනවා. ඒ අනුව මේ ප්‍රදේශය ඉදිරියේදී සුඛිත මුදිත වීමට මේ නව ජලාශ ව්‍යාපෘතිය ඉමහත් පිටුබලයක් වෙනවා ස්ථිරයි” තන්තිරිමලේ චන්ද්‍රරතන නාහිමියෝ පැවසූහ.
