අන්තර්ජාතික රතු කුරුස හා රතු අඬසඳ සමාජ සම්මේලනය 2000දී හඳුන්වා දුන් ලෝක ප්‍රථමාධාර දිනය සෑම වසරකම සැප්තැම්බර් මස දෙවැනි සෙනසුරාදා රටවල් 190කට වැඩි ගණනක් ඉහළින්ම සමරයි. ඒ අනුව ඊයේ 14 වන දින යෙදී තිබුණු ලෝක ප්‍රථමාධාර දිනය ලොව කොතැනක හෝ සිදු වන හදිසි අනතුරු හා රෝගී තත්ත්වයන්ගෙන් පීඩා විඳින තුවාලකරුවන්ට ඉතා ඉක්මනින් අවශ්‍යම මොහොතේ සහාය වෙමින් ජීවිත බේරාගැනීමට දායක වන මානුෂවාදී ප්‍රථමාධාරකරුවන්ට, පුහුණුකරුවන්ට, මහජනතාවට, රතු කුරුස හා රතු අඬසඳ සමාජයන් ඇතුළු සමස්ත ප්‍රථමාධාර හා මානුෂවාදී සේවා ක්ෂේත්‍රයේ සියලු දෙනාටම ඉතා වැදගත් දිනයක් ලෙස සැලකිය හැකියි. මෙවර ලෝක ප්‍රථමාධාර දින තේමාව වන්නේ “බැහැර වූ පිරිස් ප්‍රථමාධාරයෙන් පිළිගනිමු” යන්නයි.
. ප්‍රථමාධාර ඉගෙනීමට හෝ උගත් ප්‍රථමාධාරයෙන් ජීවිතයක් බේරා ගැනීමට මුල් පියවර තැබීමට අවශ්‍ය මූල බීජ ඔබ තුළ රෝපණය වන්නේ නම් එය මෙවර ලෝක ප්‍රථමාධාර දිනයේ අපේක්ෂා මුදුන් පත්වීමකි.
ප්‍රථමාධාර පුහුණු වීමට විධිමත් අධ්‍යාපන සුදුසුකම් අවශ්‍ය නොවේ. ප්‍රථමාධාර ක්‍රමශිල්ප භාවිතය නොදන්නේ නම්, ඔබ හදිසි අවස්ථාවකදී යමෙකුට උදව් කිරීමේදී එය සැබෑ උදව්වක් වනවාට වඩා ඔහුගේ තත්ත්වය බරපතළ වීමට ද ඉඩකඩ තිබේ. රිය අනතුරුවලට ලක් වන අයට ඇතැම් අය සත්භාවයෙන් යුතුව කරන රෝගීන් වාහනවලින් ඇදීම, එකවර එසවීම, කිසිවක් නොකර ත්‍රීරෝද රථවල ප්‍රවාහනය කිරීම ආදී විවිධ නුසුදුසු ක්‍රමශිල්ප නිසා අපගේ උදව්ව හානියක් බවට පත් වන අවස්ථා ද දක්නට ලැබේ.
හදිසි අවස්ථාවකදී තුවාල ලැබූ හෝ රෝගී වූවන් සඳහා අවට ඇති සුදුසු දේවල් උපයෝගී කරගෙන ප්‍රථමාධාර පුහුණුව ලැබූ අයෙකු විසින් වෛද්‍යාධාර ලබා දෙන තෙක් දෙනු ලබන විධිමත් ආධාරයක් ප්‍රථමාධාර ලෙස හැඳින්විය හැකියි. එමෙන්ම එය විද්‍යනුකූල තාක්ෂණික ක්‍රමශිල්ප ඇතුළත් ජීවිත බේරාගැනීමේ හැකියාව ඇති විෂයයක් කිවහොත් නිවැරදියි.
රිය අනතුරු ඇතුළු විවිධ අනතුරුවලින් වර්ෂයකට 14000ක් මිය යති. එම මිය යන අය අතරින් 10,000 ක් දෙනාම මිය යන්නේ රෝහල්ගතවීමට පෙරාතුවය. හෘදයාබාධවලින් 15000 ක්, දියේ ගිලීමේ අනතුරුවලින් 1300 ක් පමණ වටිනා මිනිස් ජීවිත වාර්ෂිකව අහිමි වේ. 3000ක් දෙනා සිය දිවි නසා ගනිති. ගෘහස්ථ වසවීම්, වෘත්තීය පාදක අනතුරු, උගුරේ සිරවීම්, පිලිස්සීම්, සර්ප දෂ්ටන, උළුක්කු සිදුවීම්, ඇදගෙන වැටීම් හා විවිධ අනතුරු නිසා තුවාල සිදු වීම්, අස්ථි භග්න සිදු වීම් වැනි විවිධ හේතු නිසා මිය යන හා රෝහල්ගත වීමට සිදු වන ප්‍රමාණය දහස් ගණනකි.
මෙරට අනතුරක් හෝ රෝගී වීමක් නිසා ඇති වන හදිසි අවස්ථාවකදී විධිමත් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබාදීමට රෝගියා රැගෙන යෑම සඳහා ගත වන කාලය විනාඩි 10 සිට පැයකටත් වැඩි කාලයක් දක්වා විහිදේ. මේ කාලය තුළ රෝගියෙකුගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට ප්‍රථමාධාරකරුවෙකුට කළ හැකි දෑ ජීවිතයත් මරණයත් අතර වෙනස කියාපායි.
ජනතාව තුළ ප්‍රථමාධාර දැනුම ඉතාම අඩු බව විවිධ සමීක්ෂණවලින් මෙන්ම එදිනෙදා අනතුරුවලදී ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරයෙන් පෙනී යයි. එම නිසා දියුණු රටක් ලෙස සියලු ජනයාට ප්‍රථමාධාර ලැබීමට ඇති අයිතිය තහවුරු කිරීම සඳහා අප රට තුළ කළ හැකි ප්‍රධාන ක්‍රියාමාර්ගයන් කිහිපයක් තිබේ. සෑම අයෙකුම ප්‍රථමාධාර පුහුණුව ලැබීම හා සූදානම්ව සිටීම, පාසල්වල ප්‍රථමාධාර අධ්‍යාපනය අනිවාර්ය කිරීම, නව රියදුරු බලපත් ලබන්නන් හා දැනට බලපත් ඇති අය ප්‍රථමාධාර පුහුණුව අනිවාර්යයෙන් ලබා ගැනීම, සෑම ආයතනයකම ප්‍රථමාධාර පුහුණු ලබා දීම අනිවාර්ය වන නීති සම්පාදනය කිරීම, හා ප්‍රථමාධාර කරන මහජනයාට නීතිමය රැකවරණය ලැබෙන නීති පද්ධතියක් හඳුන්වා දීම ආදිය මෙහිදී ප්‍රමුඛ වේ.
ශ්‍රී ලංකා රතු කුරුස සංගමයේ ප්‍රථමාධාර උපදේශක
ජයබුද්ධි ඥානතිලක
