අපේ රටේ බලශක්ති ඉල්ලුම දිනපතාම වැඩිවෙයි. එසේ වුවත් රටේ අනාගතය පදනම් වී ඇත්තේ පුනර්ජනනීය බලශක්තිය මතයි. ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්මට අනුව 2030 වන විට ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට පුනර්ජනනීය බලශක්තියේ දායකත්වය 70% දක්වා වර්ධනය කිරීමට විදුලිබල අමාත්‍යාංශය හා විදුලිබල මණ්ඩලය වැඩපිළිවෙළ රැසක් ක්‍රියාවට නංවා ඇත.
මෙරට විදුලි ඉල්ලුම සපිරීම පිණිස වත්මන් විදුලිබල ඇමැති ඩලස් අලහප්පෙරුම මහතා මෙරට සමස්ත බලශක්ති කළමනාකරණය සඳහා කාර්යක්ෂම වැඩපිළිවෙළක් සකස් කරමින් පවතී. ඒ අනුව කෙටිකාලයකට මෙරට බලශක්ති අවශ්‍යතාව බලගැන්වීම දැනටම අරඹා ඇත.
ඒ සමඟම මධ්‍ය කාලීන හා දිගු කාලීන සැලසුම් අනුව එතුමන් තම විද්‍යාත්මක හැදෑරීම ජනගත කරමින් සිටී. ඒ අනුව මෙතෙක් ආරම්භ කර නවතා දමා තිබූ ව්‍යාපෘති වේගවත්ව අවසන් කිරීමත්, ස්වභාවික ජල විදුලි
බලාගාර ක්‍රමවත් හා නවීකරණය කිරීමත් සිදුවෙමින් පවතී. හදිසි අවශ්‍යතා සඳහා තාප හා සූර්යශක්ති බලාගාර ග්‍රාමීය ප්‍රදේශ මුල් කරගනිමින් ස්ථාපිත කිරීමත්, පරිසර හිතකාමී දිගුකාලීන ස්වභාවික වායු සුළං, සූර්ය බලය මුල් කරගත් බලශක්ති බලගැන්වීම ආරම්භ කිරීමත් ඉන් ප්‍රධාන අංග කීපයකි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මසක් ඇතුළත විදුලි බලාගාර 03 ක් ජනගත කිරීමට හැකි විය.
‘සැමට විදුලිය’ යන සංකල්පය යටතේ මේ වනවිට අඩු ආදායම්ලාභීන් සඳහා නොමිලේ විදුලිය ලබාදීම, නොමිලේ නිවස තුළ විදුලි රැහැන් ගත කිරීමත් විදුලි පරිභෝජනය හරවත් ලෙස යොදා ගැනීමත්, අරපිරිමැස්ම සඳහා ජනතාව දැනුම්වත් කිරීමත්, ජනතා සහන සඳහා නව තාක්ෂණය මඟින් ජනහදට ළඟාවීම පිණිස සුවිශේෂී වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීමත් සිදුකර ඇත. මෙරට විදුලි පාරිභෝගිකයා දිරිගන්වමින් නව ලොව දැකීමට අවැසි නව බලශක්ති ජනනය නොකඩවා ඉදිරියට ගෙන යන බව ද එමඟින් සිදුවන්නේ මහින්ද චින්තන ඉදිරිදැක්ම සෞභාග්‍යයේ දැක්මක් ලෙස ජනහදට ළංවීම බවද විදුලිබල අමාත්‍යවරයාගේ අදහස වේ.
මෙම වැඩපිළිවෙළ යටතේ ක්‍රියාත්මක අලුත්ම විදුලිබල නිපැයුම් වැඩපිළිවෙළ වන්නේ මෙරට සෑම ගම්මානයකට සූර්ය බල විදුලි බලාගාරයක් ඉදිකිරීමේ වැඩපිළිවෙළයි. ඒ අනුව රටපුරා ගම්මාන 7000 කිලෝ වොට් 100 සූර්ය විදුලි බලාගාර 7000 ක් ඉදිකිරීමට දැන් ටෙන්ඩර් පත් කැඳවා ඇත.
මේ පිළිබඳව අදහස් දක්වන විදුලිබල ඇමැති ඩලස් අලහප්පෙරුම පවසන්නේ මේ වැඩපිළිවෙළ මෙරට විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ අලුත් පිටුවක් පෙරළන බවයි.
“මෙය රටේ මෙන් ම ජනතාවගේ ඉතිහාසය වෙනස් කරන යෝධ පිම්මක්. මෙතෙක් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට සූර්ය බලයෙන් ලැබුණ දායකත්වය මෙගාවොට් 517 ක් පමණයි. අදින් ආරම්භ වූ ගමට බලාගාරයක් වැඩසටහන මඟින් එම දායකත්වය දෙගුණයක් බවට පත් කිරීමට හැකිවේවි. රටේ ආර්ථිකයට දිය හැකි සුවිශාල දායකත්වයක් සපයමින් පරිසරයට සෙත් පිරිතක් බදු වූ ගමට බලාගාරයක් ව්‍යාපෘතිය මඟින් අභිනවයෙන් ජනිත වන සූර්ය විදුලි බලාගාර 7000 වසර 03 ක් ඇතුළත නිම කර ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට මෙගාවොට් 700 ක දායකත්වයක් ලබාදීමට කටයුතු කරනවා” යැයි අමාත්‍ය ඩලස් අලහප්පෙරුම අවධාරණය කරයි.
අමාත්‍ය ඩලස් අලහප්පෙරුම මේ ගැන අදහස් දක්වමින් සූර්ය විදුලිය සම්බන්ධයෙන් ලංකාවේ පළමු වරට කථිකාවක් ඇතිවන්නේ 1980 වසරේ බවත්, ර‍ෙට් අනාගතයට නව මානයක් කියාපාමින්. අදින් ඇරඹෙන මෙම ‘ගමට බලාගාරයක්’ සංකල්පය මඟින් දේශීය ව්‍යවසායකයන් 7000 ක් මෙන් ම නව රැකියා අවස්ථා 20000 පමණ බිහිවීම වන බවත් පැවසීය.
ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සමඟ වසර 20 ක ගිවිසුමක් අනුව මෙම විදුලි බලාගාර 7000 ස්ථාපිත කෙරෙන බවත්, දේශපාලනමය වශයෙන් ඒ වෙනුවෙන් කිසිදු බලපෑමක් ඇති නොවන බවත්, ඇමැතිවරයා පෙන්වා දෙයි.
එසේ ම මෙතෙක් විදුලිය පහසුකම් නොලැබූ සමෘද්ධිලාභීන් සහ අඩුආදායම්ලාභී පවුල් වෙත නොමිලයේ විදුලිය සබඳතා ලබාදීම සඳහා පවුල් 99862 ක් හඳුනාගෙන ඇති බවත්, පසුගියදා ගිරිබාවෙන් ආරම්භ කළ දැයට එළිය ජාතික වැඩසටහන තුළින් මේ වනවිට නිවාස 1881 ක් වෙත විදුලිය පහසුකම් ලබාදී ඇති බවත්, ඉතිරි පිරිස් අතරින් 37363 ක් වෙත එළඹෙන අප්‍රේල් මස අවසන් වීමට ප්‍රථම විදුලි සබඳතාව නොමිලේ ලබාදීමට කටයුතු කරන අතර සෙසු සියල්ල වෙනුවෙන් මේ වසර අවසන් වීමට ප්‍රථම විදුලිය ලබාදෙන බවත් ඇමැතිවරයා පවසයි.
රාජ්‍ය අමාත්‍ය දුමින්ද දිසානායක මහතා මේ ගැන අදහස් දක්වමින් “රටක් වශයෙන් අපි මෙතෙක් කාලයක් සිටියේ අනෙක් රටවල්වලට පසුපසින්. නමුත් දියුණුවන ලෝකයත් සමඟින් අනෙක් රටවල් සමඟ සම සමව යාමට නම්, සමස්ත ලෝකය මෙන් ම අපිත් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය වෙත යොමුවීම අනිවාර්ය බව කීය. ජනාධිපතිතුමා ඒ වෙනුවෙන් විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය සම්බන්ධයෙන් මේ වනවිට අපට ඉලක්කයක් ලබාදී තිබෙනවා, වසර 2030 වනවිට පුනර්ජනනීය බලශක්ති දායකත්වය 70% ක් දක්වා ගෙන ඒමට. එම ඉලක්ක ජයගැනීමේ එක් පියවරක් වශයෙන් ගමට බලාගාරයක් සංකල්පය අපි ක්‍රියාත්මක තලයට ගෙන ඒමට සමත් වුණා. මේ යටතේ පළමු අදියර වශයෙන් ඉදිවන සූර්ය බලාගාර 880 ක් වෙනුවෙන් ටෙන්ඩර් කැඳවීම සිදුවුණා.
මේ මඟින් රටේ ආර්ථිකයට මෙන් ම සමස්ත රටවැසියාට සුවිශේෂී ප්‍රතිලාභයන් රාශියක් හිමිවීමට නියමිතයි. ‘ගමට බලාගාරයක්’ සංකල්පය වසර 03 ක් වැනි කාල සීමාවක් තුළදී යථාර්ථයක් බවට පත්කර ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට මෙගාවොට් 700 ක් ලබාදීමේ අරමුණ වෙනුවෙන් සූර්යබල, සුළං සහ ජල විදුලි ජනන ව්‍යාපෘති සංවර්ධන අමාත්‍යවරයා වශයෙන් පූර්ණ කැපවීමකින් කටයුතු කරන අතර ම, මෙවැනි ම තවත් පුනර්ජනනීය බලශක්ති ව්‍යාපෘතීන් රැසක් හඳුන්වාදීමට ඉදිරි කාලසීමාවේ දී කටයුතු කරනවා දුමින්ද දිසානායක පවසයි. මේ පිළිබඳව අපට කරුණු පැහැදිලි කළ විදුලි බල මණ්ඩලයේ අතිරේක සාමාන්‍යාධිකාරි රොහාන් සෙ‍නවිරත්න මහතා පවසන්නේ මේ අලුත් සූර්ය බලාගාර වැඩපිළිවෙළ යටතේ රටේ ගම්මාන 7000 ක කිලෝවොට් 100 සූර්ය බලාගාර 7000 ක් වසර 3 ක් ඇතුළත පිහිටුවන බවයි.”
“දැන් අපේ මේ ජල විදුලිය මඟින් විදුලිය නිපදවීම අවසන් වෙමින් පවතිනවා. නව ජලවිදුලි බලාගාර 2 – 3 ක් පමණයි හදලා අවසන් කරන්නට තිබෙන්නේ. නමුත් සූර්ය බලය අපට ඕන තරම් තිබෙනවා. සියලු දිස්ත්‍රික්කවල සියලු ගම්මානවල අපට ට්‍රාන්ස්ෆෝමර් 32000 ක් තිබෙනවා. ඉන් ස්ථාන 7000 ක් අසල මේ සූර්ය බලාගාර ඉදිකිරීමට හුඟක් සුදුසුයි. ඒ අනුව ඒ ස්ථානවල සූර්ය බලාගාර ඉදිකිරීමට අපි දැනටම ටෙන්ඩර් කැඳවලා තිබෙනවා.
මේ බලාගාරයක් ඉදිකිරීමට අපේ ඉහත පැවසූ විදුලි ට්‍රාන්ස්ෆෝමර් අවට මීටර් 400 ක රවුම් ප්‍රදේශයක පර්චස් 40 ක පෞද්ගලික ඉඩමක් තිබිය යුතුයි. මේ එක් බලාගාරයක් ඉදිකිරීමට රුපියල් ලක්ෂ 120 ක් පමණ වියදම් වෙනවා. බලාගාර ඉදිකිරීමට රාජ්‍ය බැංකු මඟින් සියයට 7.5 පොලියට ණය ලබාදෙන්න අපිත් උදවු කරනවා. මේ සූර්ය බලාගාර මඟින් නිපදවන විදුලිය ඒකකයක් අඩුම ගණනේ රුපියල් 14 බැගින් වසර 20 ක් ලබාගන්නට විදුලි බල මණ්ඩලය සූදානම් . මෙවැනි වැඩක් මේ රටේ කෙරෙන්නේ ප්‍රථම වරට. මේ බලාගාර මඟින් නිපදවන විදුලිය මාස 20 ක් මිලදී ගැනීමට අදාළ ගිවිසුම් අදාළ ව්‍යවසායකයා හා විදුලිබල මණ්ඩලය අතර අස්සන් කරනවා. ඒ අනුව අදාළ ආයෝජනකයාට වසර 20 ක් ඇතුළත වසරකට සියයට 15 ක පමණ ප්‍රතිලාභ ලැබීම ස්ථිරයි. ඒ අනුව මෙය මේ කාලයේ හැටියට එය ඉතා හොඳ ආයෝජනයක් බව ද රොහාන් සෙනෙවිරත්න මහතා පවසයි.
මේ අනුව ඉදිරි වසර තුන ඇතුළත මේ සූර්ය බලාගාර 7000 අපේ රටේ ඉදිවේ. කිසිම පරිසර දූෂණයක් නොමැති මේ සූර්ය බලාගාර මඟින් සූර්ය බලය පැය 7 – 8 ක් ඇති දිනවල උපරිම ධාරිතාවෙන් සූර්ය විදුලිය නිපදවන බවත් රොහාන් සෙනෙවිරත්න පෙන්වා දෙයි.
මේ යටතේ මුලින් ම සූර්ය බලාගාර 880 ඉදිවන අතර ඒවායේ විදුලිබල ජනන කටයුතු ඉදිරි වසර දෙක ඇතුළත ආරම්භ කිරීමට සූදානම්ය. මේ වැඩපිළිවෙළ මඟින් ගමේ තරුණයන්ට රැකියා අවස්ථා සමඟ රටේ ආර්ථික අර්බුදයට කදිම විසඳුමක් ලැබෙනු ඇතැයි විදුලිබල ඉංජිනේරුවෝ පෙන්වා දෙති.
පුනර්ජනනීය බලශක්ති විදුලි ඉංජිනේරුවරුන් කර ඇති පරීක්ෂණ අනුව අපේ රටට ඉදිරි වසර 8 – 9 පමණ වන විට සූර්ය බලය මඟින් මෙගා වොට් 2300 ක් සූර්ය විදුලියක් නිපදවීමට විභවතාව තිබේ.
සූර්ය බලයෙන් තවමත් අප නිපදවා ඇත්තේ මෙගාවොට් 525 ක විදුලි බලයක් පමණි. ඒ අනුව නව වැඩපිළිවෙළ යටතේ අලුත් මෙගා වොට් 700 ක් අප රටට ඉදිරි වසර 3 ඇතුළත ලැබේ. එය මෙරට බල ශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ වාර්තාවකි.
මෙම වැඩපිළිවෙළ යටතේ සූර්ය විදුලි බල උත්පාදනය මඟින් ජාතික විදුලිබල පද්ධතිය වෙත විදුලිය සැපයීමට වොට් 75 ක ධාරිතාවයෙන් යුත් පොළොවෙහි සවිකරන සූර්ය විදුලි බලාගාර ව්‍යාපෘතිය ඉදිකිරීම, අයිතිය සහ පවත්වාගෙන යාම යන පදනම මත සුදුසු යෝජනා ඉදිරිපත් කරන ලෙස පළාත් 7 ක ජනතාවගෙන් විදුලිබල මණ්ඩලය ඉල්ලා ඇත. උතුරු, උතුරුමැද, නැගෙනහිර, වයඹ, මධ්‍යම හා දකුණු පළාත් ඒ අතර වේ.
මෙම ව්‍යාපෘතිය අනුව සූර්ය බලාගාර ඉදිකළ හැක්කේ පෞද්ගලික අයිතිය ස්ථිර ලෙස ම ඇති ඉඩම්වල පමණි. මෙම ව්‍යාපෘතියට අදාළ වන සියලු පාරිසරික අනුමැතිය රාජ්‍ය ආයතනවල අනුමැතිය හා ව්‍යවස්ථා මත බලපත්‍ර ආදිය ව්‍යවසායකයා විසින් ලබාගත යුතු ය.
අදාළ බලාගාරය ඉදිකරන ඉඩම ආසන්නම තාරා පැවිය (ට්‍රාන්ස්ෆෝමර්) සිට මීටර් 400 ක් අහස් දුරින් තිබිය යුතු ය. අදාළ සූර්යබල විදුලි බලාගාරය ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සමඟ බලශක්ති මිලදී ගැනීමේ ගිවිසුමක් අත්සන් කළ යුතු අතර විදුලිය මිලදී ගැනීම සඳහා එම ගිවිසුම වාණිජ මෙහෙයුම් ආරම්භ කරන දිනයේ සිට වසර 20 ක කාලයක් සඳහා වලංගු වෙයි. මෙම ව්‍යාපෘතියේ ආයෝජකයන් වීමට ද සුදුසුකම් කිහිපයක් සපුරාලිය යුතුය. ඒ අනුව සංස්ථාපිත සමාගම්වලට එවැනි සමාගම් වල ඒකාබද්ධ ව්‍යාපාරවලට මේ සඳහා ඉල්ලුම් කළ හැකියි. ඊට අමතරව තනි ව්‍යාපාර හිමිකරුවකු ලෙස අදාළ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ ව්‍යාපාර නාම ලියාපදිංචි කිරීමේ හවුල්කාරිත්වය යටතේ ලියාපදිංචි හිමිකාරිත්වයක් ඇති ව්‍යාපාරවලට ද මේ ජාතික කර්තව්‍යයට එක් විය හැකිය. ඊට අමතරව ස්වේච්ඡා සමාජ සේවා සංවිධානවලට හා රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවලට ද මේ සූර්ය බලාගාර ඉදිකිරීමට ඉල්ලුම් කළ හැකි ය.
ඒ සමඟම සමෘද්ධි සංවර්ධන දෙපාර්තමේන්තුවේ ලියාපදිංචි සමෘද්ධි ප්‍රජා මූල සංවිධාන වලට ද මේ සඳහා ඉල්ලුම් කළ හැකි බව විදුලිබල මණ්ඩලය කියයි.
ජල විදුලිය මත පමණක් යැපෙමින් දිනෙන් දින වැඩිවන විදුලි ඉල්ලුමට පිළිතුරු දීමට ඓතිහාසික දේශපාලන භාවිතයේ ප්‍රායෝගික විකල්ප උත්සාහයන් වෙත යොමු වූයේ වත්මන් අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂයන් පමණි. මීට දශක 2 කට ආසන්න කාලයක සිට එතුමන් හෙට දවස වෙනුවෙන් දේශීය බලශක්ති අවශ්‍යතාව මැනවින් වටහා ගෙන තිබුණ බව පැහැදිලිව දක්නට ලැබෙන්නේය.
ඒ නිසා ම දිනෙන් දින ඉහළ යන විදුලිබිල පාලනය කරමින් ජනතා සහන ලබාදීම සඳහා දේශයේ වේගවත් සංවර්ධනයට පිටිවහලක් වන බලශක්තිය පිළිබඳ නිවැරදි අවබෝධයක සිටි බව එතුමන් එදා සිට අද දක්වා ගෙන ඇති ක්‍රියාමාර්ග දෙස බැලීමේ දී හොඳින් ම අවබෝධ වේ.
නොයෙක් විරෝධතා මැද නොරොච්චෝලේ ගල්අඟුරු බලාගාරය අරඹන්නේ මේ අභියෝගයට එක් විසඳුමක් ලෙසය. එමඟින් පසුගිය කාලයන් හි ඇතිවූ මහා නියඟයන් හමුවේ ජාතික විදුලිබල පද්ධතිය සමබර කර ගැනීමට විශාල පිටුබලයක් ලැබිණ. එහි අඩුපාඩු සකසමින් ඉදිරියට යන අතරතුර ජාතික බලශක්ති පද්ධතිය ස්ථාවර කිරීම සඳහා තව තවත් විකල්ප ව්‍යාපෘති කෙරෙහි එතුමන් අවධානය යොමු කළේය. ඒ අනුව ලංකාවේ ප්‍රථම චක්‍රීය තාප බලාගාරය ආරම්භ කිරීම, ලංකාවේ ප්‍රථම සුළං විදුලි බලාගාරය ඇරඹීම, ලංකාවේ ප්‍රථම සූර්ය ශක්ති විදුලි නිපදවීම හා ලංකාවේ ප්‍රථම ඝන අපද්‍රව්‍ය විදුලි බලාගාරය ආරම්භ කිරීමත් මෙරට බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ සුවිශේෂී ක්‍රමෝපායන් හි අග්‍රඵල ලෙස පෙන්වා දිය හැකි ය.
මේ තත්ත්වය මත මෙරට පරිසර හිතකාමී ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතියේ ඉහළම තාක්ෂණයෙන් යුත් ස්වාභාවික ද්‍රව වායු බලාගාරය ඉදිකිරීම ද ඇරඹෙන්නේ මහින්ද රාජපක්ෂ අගමැතිවරයාගේ මෙහෙයවීම හා ජනපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂයන්ගේ පූර්ණ උපදෙස් අනුවය. එම බලාගාරය මඟින් අපේ රටට ලැබෙන මුළු විදුලිය මෙගා වොට් 300 කි.
මේ අනුව වත්මන් ජනපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂයන්ද, අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂයන්ද එක්වී ක්‍රියාවට නංවන අපේ තිරසර බලශක්ති සංවර්ධන වැඩපිළිවෙළ නිසා අප රටට ඉදිරියේදී බලශක්ති ගැටලුවක් ඇතිවීමට ඉඩ නැත.
මේ නිසා රටට හිතකාමී අය කළ යුත්තේ රජයේ මේ පරිසර හිතකාමී විදුලි උත්පාදනය වැඩපිළිවෙළට උපරිම සහාය දීමයි. එමෙන් ම විශේෂයෙන් මේ පරිසර හිතකාමී බලශක්ති වැඩපිළිවෙළ ක්‍රියාවට නැංවීමට විදුලිබල ඇමැති ඩලස් අලහප්පෙරුම දරන ප්‍රබල උත්සාහය ද අපි අගය කළ යුතු වෙමු.
